عشق ارزش آن را دارد که آدم برایش هر کاری بکند، حتی جاسوسی، مخصوصاً اگر در ایتالیای پایانِ جنگ جهانی دوم زندگی کند.
زیر آسمانی به رنگ خون نوشتهی مارک سولیوان از دیگر آثار درخشان و خواندنی با موضوع جنگ است که با ترجمهی ساسان گلفر در نشر خوب منتشر شده است.
این کتاب، داستانِ پینو للا یک پسر نوجوان عادی ایتالیایی است که دغدغهای ندارد جز موسیقی و خوراک و دخترها. او دلش میخواهد با جنگ یا نازیها هیچ کاری نداشته باشد. اما روزهای بیگناهی و بیمسئولیتی بالاخره به پایان میرسد. روزی میرسد که بمبهای متفقین خانهی او را در میلان ویران میکند. در پی این ویرانی پینو به گروهی میپیوندد که کارشان انتقال مخفیانه یهودیان و مخالفان به خارج از کشور است و گذراندن آنان از فراز کوهستان آلپ. در این میان دل به آنا میبازد، بیوهای زیبا که شش سال از او بزرگتر است.
پدر و مادر پینو مثل هر پدر و مادر دیگری دلشان میخواهد از فرزندشان حفاظت کنند، بنابراین وادارش میکنند تا در ارتش آلمان نازی ثبتنام کند، به این امید که او را از میدان جنگ دور نگه دارند. اما جنگ دست از سر این پسر هجده ساله برنمیدارد؛ مجروح میشود و بعد، رانندهی ژنرال هانس لِیِرس میشود که وزیر دست چپ آدولف هیتلر در ایتالیا و از مرموزترین و مقتدرترین فرماندهان رایش سوم است.
اکنون که فرصت جاسوسی برای متفقین در میان بالاترین مقامات ستاد فرماندهی ارتش آلمان فراهم است، پینو از یکسو هراسهای جنگ بزرگ را تحمل میکند و از سوی دیگر در خفا میجنگد و عشقش به آنا و امیدِ زندگی با او، دل و جرأت بیشتری به او میبخشد.
زیر آسمانی به رنگ خون: از مرگ تا زندگیِ دوباره
یکی از نزدیکان سولیوان اظهار میدارد که او قبل از نوشتن رمان زیر آسمانی به رنگ خون تا مرز اقدام به خودکشی پیش رفته بود! مارک سولیوان که دچار رخوت کاری و در نتیجه افسردگی شده بود، مدتها به دنبال یک ایدهی مناسب برای نوشتن میگشت؛ ایدهای که بتواند در ژرفای آن غرق شود. این مسئله تا جایی پیش رفت که فکر خودکشی در ذهنش جوانه زد. او فقط از خدا میخواست کمکش کند تا داستانی چالشبرانگیز و پرمخاطب خلق کند… سولیوان در همان شب با پینو للا آشنا شد!
هدف از بیان این مطلب این است که داستانی با این پیشینهی انگیزشی و ذوق و شوقِ نویسنده، نمیتواند کمطرفدار و ضعیف باشد. عدهای از منتقدین معتقدند که دلیل گنجاندن تم مذهبی در داستان، علاوه بر مرکزیت کاتولیک در ایتالیا، اعتقاد شخصی نویسنده به آن است که شناختن پینو لِلا یک هدیهی خدادادیست. حتی شخصیت پدر ره که در بخشی از رمان، خود را جلوهی تصویرییی از وجود خدا روی زمین معرفی میکند، با ایفای نقشی کلیدی، خواننده را به نقش مثبت دیانت امیدوار میکند.
ویژگیهای برجستهی رمان زیر آسمانی به رنگ خون
این کتاب جنبههای مختلف جنگ را بهخوبی به تصویر کشیده و آثار مخرب جانی، مالی و روحی آن را به مخاطب القا میکند. اما یک نکتهی قابل توجه و بسیار کلیدی در گیرایی بالای داستان و جذب مخاطب این است که مارک سولیوان با تبحری مثالزدنی، شرارت و پلیدی جنگ را با لطافت و زیبایی عشق جبران میکند؛ در حقیقت آنچه بر سر یهودیان، اسرای جنگی، و حتی مردم عادی جنگزده میآید با تصویرسازی برجستهی تبادل عاطفه و احساس بین پینو و آنا تا حدی فراموش شده و خواننده را برای ادامهی داستان به پیش میراند.
از دیگر ویژگیهای برجستهای که رمان زیر آسمانی به رنگ خون را به اثری درخشان و خواندنی تبدیل کرده، شخصیتپردازی و روایتگری حرفهای سولیوان است. رنگ و لعاببخشیدن به یک واقعهی تاریخی و ارائهی موفق آن در قالب یک رمان ادبی، نشان از هنرمندی و قلم توانای این نویسنده دارد.
مارک سولیوان و بازآفرینی وقایع جنگِ جهانی دوم
مارک سالیوان، نویسندهی ۶۰ سالهی آمریکایی است که خالق ۱۸ رمان و چندین داستان کوتاه بوده و سابقهی کسب عنوان پرفروشترین کتاب سال از دید مجلهی نیویورک تایمز را در کارنامهی خود به ثبت رسانده است. مارک که در جوانی به حرفهی روزنامهنگاری نیز پرداخته، جوایز متعددی را برای آثار ادبی خود دریافت کرده است. او بعد از اینکه لیسانسش را در رشتهی زبان و ادبیات انگلیسی دریافت کرد بهطور داوطلبانه به ارگان غیردولتی همراهان صلح پیوست که عمدتاً در کشور نیجر واقع در غرب قارهی آفریقا به انجام امور خیریه و آموزشی-فرهنگی میپرداختند. پس از بازگشت به آمریکا، مدرک عالیهی خود را در رشتهی روزنامهنگاری دریافت کرد و شغل خود را به عنوان یک خبرنگار تحقیقی آغاز کرد. همین حرفه زمینهساز علاقهی او به سبک نوشتاری جنایی-ماجراجویانه شد و بعدها از او یک نویسنده با این سبک بهخصوص ساخت.
رمان زیر آسمانی به رنگ خون که یک رمان تاریخی_جنگی است، داستان جوانی ایتالیایی را در کشمکشهای جنگ جهانی دوم روایت میکند که البته بر پایهی یک داستان واقعی بوده و حقایقی تاریخی را عنوان مینماید.
معجزهی دوستی با پینو لِلا
مارک سولیوان دربارهی پیدایش ایدهی اولیهی داستان و شخصیت اصلی اثرش پینو میگوید:
«در غروب یکی از روزهای زمستانی فوریهی ۲۰۰۶ و در بزرگراه برفی مونتانا ناگهان پی بردم که به آخر خط رسیدم. حس میکردم مردهام از زندهام با ارزشتر است. برادر کوچکترم و بهترین دوستم با مستی خودکشی کرده بود. رمانم را کسی نمیخواند و درگیر جدالی کاری بودم که مرا تا مرز ورشکستگی کشانده بود. میخواستم ماشینم را به تکیه گاه پلی بکوبم تا خانوادهام پول بیمه دریافت کنند.
این کار را نکردم، اما چند دقیقه بعد در پارکینگ محوطهی کاسکو و در محزونترین و دلسردترین حال، سرم را روی فرمان وانتم گذاشتم، چشمانم را بستم و از خدا و هستی التماس کردم تا داستانی هدفدار و پر معنی به من عطا کند.
سه ساعت بعد، در مراسم شامی که به اجبار همسرم آمده بودم نخستین زمزمههای داستان شگفتانگیز پینو را شنیدم. اوایل باورم نشد اما بعد فهمیدم پینو زنده است و در ایتالیا زندگی میکند. با آخرین اسکناسهای ته جیبم به ایتالیا رفتم و به داستانی گوش دادم که ۶۰ سال در قلبش نگه داشته بود.
تجربهی شنیدن آن داستان و محرم راز آن پیرمردشدن و دوستی با او زندگی مرا متحول کرد و ایتالیا را با عهدِ گفتنِ داستان پینو به دنیا ترک کردم. فقط فکرش را نمیکردم یازده سال بعد چاپ شود.»
سولیوان در ادامه میگوید: «قصد اغراق ندارم اما وقتی در سیاهترین روز زندگیتان از خدا چیزی میخواهید و سه ساعت بعد پاسخی متحولکننده دریافت میکنید، تغییر خواهید کرد و شگفتزده خواهید شد. من آموختهام در ازای چیزی که از دست میدهید، چیزی به دست میآورید. آموختم که سیاهترین روزتان میتواند بهترین روزتان باشد و زندگی در بدترین حالتاش پر از معجزه است.»
در ستایش رمان زیر آسمانی به رنگ خون
در مجموع رمان زیر آسمانی به رنگ خون را میتوان یکی از موفقترین رمانهای چند سال اخیر دانست. کتابی که داستانِ واقعی قهرمانی فراموششده را بازگو میکند؛ داستانی حماسی از شجاعت باورنکردنی یک پسر نوجوان و اینکه چگونه توانست در تاریکترین ساعتهای تاریخ، تاب بیاورد و دست به اقدامی سرنوشتساز بزند.
این کتاب در مدت کوتاهی پس از انتشارش، تحسین خوانندگان و منتقدان زیادی را برانگیخت.
مجلهی آر.تی در ستایش این اثر نوشت: «دقت تحقیق در این رمان مجذوبکننده و داستانِ پابهسنگذاشتنِ جوانی در جنگ جهانی دوم مشهود است.»
جیمز پترسن هم که یکی از نویسندگان پرفروش نیویورک تایمز است، دربارهي این اثر گفت: «داستانی بینظیر، نگارشی زیبا و کتابی اصیل و باشکوه.»
این کتاب در سال ۲۰۱۷ نامزد جایزهی بهترین کتاب تاریخی به انتخاب خوانندگان سایت گودریدز شده است.
اگر از علاقهمندان ادبیات جنگی هستید، خواندن رمانهای دیگری را که نشرخوب در این ژانر منتشر کرده، پیشنهاد میکنیم:
اردوگاه عذاب اثر هرتا مولر
به جنگ لبخند بزن اثر جین هیلی
اعترافات یک جاسوس اثر الیزابت وین