خیلی از افراد براین باورند که خوبنوشتن استعدادیست که فقط به برخیها بخشیده شده. در مقالهی الفبای نویسندگی۱: خودتان را بکشید تا نویسنده شوید! به نقل از محمدحسن شهسواری برایتان نوشتیم: «اگر استعداد نویسندگی داشته باشید، باید خودتان را بکشید تا نویسنده شوید.» شهسواری با این جمله آب پاکی را میریزد روی دستمان و تکلیفمان را روشن میکند تا بدانیم در هر جای مسیر پرپیچوخم نویسندگی ایستادهایم، تنها راه رستگاری، تلاش و تلاش و تلاش است.
در روزگار امروز که بیشترین ساعتهای زندگیمان در شبکههای اجتماعی میگذرد، به اشتراکگذاشتن گوشههایی از زندگی خصوصی و اجتماعیمان نه یک تفریح و سرگرمی، بلکه به یک امر روزمره تبدیل شده است. از این رو خوب و درستنوشتن و تولید محتوای متنی مناسب، یکی از مهارتهای ضروری برای یادگرفتن است.
در این مقاله تصمیم داریم دربارهی نکات و اصولی با هم صحبت کنیم که در شروع کار نوشتن میتواند کارآمد باشند. اصولی که حتی اگر سودای نویسندهشدن را در سر نداشته باشیم، میتوانند برایمان مفید باشند.
دامنهی کلماتمان را گسترش بدهیم
کلمات، پلهای کوچکی هستند که جهان شخصی ما را به دیگران وصل میکنند. به لطف کلمات است که میتوانیم افکار، عواطف، احساسات، تجربهها و همهی آنچه را که هستیم، با دیگران به اشتراک بگذاریم. هرچه کلمات بیشتری در اختیار داشته باشیم، میتوانیم از واژههای مناسبتری برای بیان منظور و هدفمان استفاده کنیم. تنها راه گسترش این دامنهی شخصی، کتاب خواندن است.
پس کتاب بخرید و کتاب بخوانید. این روزها به دلیل بیماری کرونا امکان سر زدن به کتاب فروشی برای خرید کتاب وجود ندارد. البته به مدد فروشگاههای اینترنتی این موضوع دیگر مانعی برای تهیهی کتاب نیست. در مقالهی خرید اینترنتی کتاب: کتابگردی بیست و چهار ساعته دربارهی روشهای آسان انتخاب کتاب و تجربهی لذتبخش خرید اینترتی کتاب صحبت کردهایم. در ادامه به معرفی تعدادی از بهترین کتاب های جهان که در انتشارات خوب ترجمه و منتشر شده، میپردازیم.
سبک خودمان را در نوشتن داشته باشیم
راههای زیادی برای نوشتن وجود دارد اما در مراحل اولیهی تمرینکردن، ممکن است تحت تاثیر بعضی از نویسندگان قرار بگیریم. تنها چیزی که ما را از گردابِ تقلید نجات میدهد، تدوام داشتن در مطالعه است. در واقع با کتاب خواندن است که در طول زمان میتوانیم سبک خودمان را پیدا کنیم و هر روز بهتر از دیروزمان باشیم. به عبارت دیگر زمانی میتوانیم به این سبک شخصی برسیم که دانش و تجربههایمان را با ایدهگرفتن از زندگی روزمره تلفیق کنیم و به رشتهی تحریر در بیاوریم…
در مقالهی الفبای نویسندگی ۲: چند راهکار ساده برای گیرانداختن خودمان به ترفندی در نوشتن اشاره کردهایم با عنوان «ادابازی». در این بخش از مقاله راهکارهایی را در اختیارتان قرار دادهایم که کمک میکنند چطور ادای نویسندگی را در بیاوریم و از این تقلید نتیجهی مثبتی بگیریم.
سخنی از بزرگان
هاروکی موراکامی، از بزرگترین نویسندگان ژاپنیست که از دویدن به نویسندگی رسیده است و بیشتر دانستههایش در داستاننویسی را مدیون دویدنهای روزانه میداند. موراکامی شباهتهای بسیاری میان دویدن و نوشتن یافته که این دریافتهای شخصیاش را در کتابی با عنوان What I Talk About When I Talk About Running گردآوری کرده است. موراکامی در بخشی از این کتاب دربارهی خودش میگوید: «خودم میدانم که دوندهی بزرگی نیستم، از هیچنظر. معمولی هستم یا شاید بتوان گفت: متوسط. ولی مسئله آن نیست بلکه نکتهی مهم این است که آیا میتوانم از دیروز بهتر باشم یا نه. در دوهای استقامت تنها رقیبی که باید بر آن غلبه کرد، خود است؛ کسی که قبلا بودهاید.»
از هر فرصتی برای نوشتن استفاده کنیم
فرمول سادهی تبدیلشدن به یک نویسندهی تماموقت، ناعادلانه خواندن است و ناعادلانه نوشتن. در روزگار پرمشغلهی امروز که ذهن و روحمان درگیر مسائل شخصی، اجتماعی، اقتصادی و … میشود، تنها با بیعدالتی در صرف زمان است که میتوانیم از میان چالشها و درگیریهای مختلف، خواندن و نوشتن را انتخاب کنیم و ساعتهای طولانی را به آن اختصاص دهیم.
این روزها که برای هر کاری به دمدستیترین بهانه چنگ میزنیم و میگوییم «وقت ندارم.»، تنها راهکار این است که از هر فرصتی برای نوشتن استفاده کنیم.
در ورزشگاهی پوستری نصب کردهاند که روی آن نوشته شده: «عضلات به سختی شکل میگیرند اما به سادگی تحلیل میروند. چربیها بهسادگی شکل میگیرند و به سختی تحلیل میروند.»
مهارتیافتن در نوشتن نیز مثل شکلگرفتن عضلات در طول زمان و تنها با تمرینهای فراوان اتفاق میافتد…
تداوم در نویسندگی
وودی آلن گفته: «تداومداشتن در هرکاری سرانجام به موفقیت ختم میشود.» این جمله را میتوان به نوشتن تعمیم داد و گفت تداوم در نوشتن، سرانجام به خوبنوشتن ختم میشود. سامرست موام هم زمانی گفته بود که در پس هر اصلاح صورت، فلسفهای نهفته است. از این بهتر چه میتوان گفت؟ مهم نیست که عمل چه اندازه عادی و پیشپاافتاده به نظر بیاید. بلکه فقط کافی است آن را در زمانی طولانی انجام دهیم تا عاقبت بهصورت عملی تفکربرانگیز و حتی تاملبرانگیز درآید.
خوشیِ حاصل از نوشتن
هاروکی موراکامی در بخش دیگری از کتابش نوشته است:
هر وقت از دویدنهای هر روزه با دیگران صحبت میکنم، توجه کسانی جلب میشود. میگویند: «حتما ارادهای قوی دارید.» چه کسی از تعریف و تمجید بدش میآید، هر چه باشد از تحقیر که خیلی بهتر است، منتها بحث صرفا بر سر قدرت اراده نیست. کاروبار جهان که به این سادگیها نیست. واقعیتش را بخواهید حتی ارتباط چندانی بین دویدن هر روزه و داشتن یا نداشتن ارادهای قوی نمیبینم.
فقط به یک دلیل ساده توانستهام بیش از بیست سال به دویدن بپردازم: با اوضاع و احوال من جور در میآید، یا دستکم مایهی عذابم نبوده است. خواهناخواه انسان کاری را که دوست دارد دنبال میکندو از انجام کارهای ناخوشایند سر باز میزند. قبول دارم که چیزی شبیه اراده نقشی کوچک در این میان ایفا میکند اما تا کسی اعتقادی قلبی به کاری نداشته باشد نه قدرت اراده کمکش خواهد آمد نه نگران عواقب ترک کار خواهد بود. در آن تداوم نخواهد داشت و اگر هم داشته باشد بر خود جفا کرده است.
نوشتن لذتی بیپایان
تمام چیزی که میشد دربارهی لذت از نوشتن و خوشی حاصل از آن گفت، موراکامی به بهترین شکل گفته و نوشته است. تا زمانی که نوشتن به کاری لذتبخش برایمان تبدیل نشود، نمیتوانیم در آن تداوم داشته باشیم. نوشتن عالیست و همه باید آن را تجربه کنند. فقط هرکسی باید به شیوهی خود به تمرین آن بپردازد.
در مقالهی الفبای نویسندگی ۳: راهنمای سادهی شیرجهزدن در کلمات دربارهی مبحثهای مختلفی در نوشتن صحبت کردهایم. تجهیزات اولیهی نوشتن، تفاوتهای نویسنده و ننویسنده، ترس از صفحهی سفید و دستورالعمل فتیلهکردن ترس…
این مقاله کمک میکند تا انگیزهی کافی برای تمرینِ نوشتن پیدا کنیم و بیش از پیش از این کار لذت ببریم.
خواندن را از همین جا شروع کنید
اگر تردیدتان کمرنگ شده و میخواهید مطالعه را با خواندن بهترین کتاب های جهان آغاز کنید، پیشنهاد میکنیم مقالهی جایزه بوکر و بررسی دو رمان راه یافته به این فهرست از نشر خوب و پسران نیکل برندهی جایزهی ادبی پولیتزر ۲۰۱۹ را بخوانید. در این مقالهها به بررسی سه کتاب پسران نیکل ، هتل دولاک و نقشی در مه پرداختهایم. نشر خوب این کتابها را از فهرست بهترین کتاب های جهان منتخب کرده است.